Refleksja

Henrietta Kretz i Janusz Garlicki w byłym obozie Buchenwald.

„Ludzie ludziom zgotowali ten los” - to pierwsze słowa, z którymi styka się czytelnik, zasiadając do lektury „Medalionów” Zofii Nałkowskiej. Sentencja ta stanowi motto zbioru opowiadań pochodzących z „Dzienników czasów wojny”, gdzie pod datą 28 lipca 1944 roku zapisano w nieco odmiennej formie: „Ludzie ludziom gotują ten los”. To określenie w „Medalionach” użyto w czasie przeszłym, podkreślając aspekt nieodwracalnego dokonania. Zabieg ten miał ukazać, to iż czas wojny minął i stał się zamkniętym etapem historii, żołnierze powrócili do swych domów, rozpoczęto odbudowę zniszczonych domostw, jednakże dramat wojenny trwał cały czas w umysłach osób które były świadkami oraz ofiarami zbrodniczych czynów dokonywanych przez nazistów. Piętno tych wydarzeń odcisnęło się w ich umysłach i towarzyszy im przez całe życie. Nawiązując do cytowanego już na początku mojej wypowiedzi fragmentu książki „Medaliony” tylko ludzie są wstanie dać świadectwo temu jaki „.. los zgotowali ludzie ludziom..”.

Pomimo licznych publikacji, różnego rodzaju świadectw pisanych lub audiowizualnych których pojawia się ostatnimi czasy coraz więcej, najlepszą formą poznawania historii jest bezpośrednie obcowanie z osobami które są jej częścią. Dlatego jesteśmy szczęśliwi, że przez kilka dni mogliśmy rozmawiać ze Świadkami historii, którzy doznali ogromu cierpień spowodowanych przez narodowy socjalizm i mogą dać bezpośrednie świadectwo tamtych wydarzeń. Spotkaliśmy się z ofiarami wojennego terroru - byłymi więźniami KZ Buchenwald , KZ Ravensbrück oraz Uciekinierką z getta w Samborze. To doświadczenie pomoże nam trochę lepiej zrozumieć tragedię, którą spowodowała fanatyczna polityka narodowego socjalizmu. Tylko czy można zrozumieć to, co jest niepojęte? Dlatego bardzo dziękujemy Paniom Brygidzie Czekanowskiej i Henrietcie Kretz oraz Panu Januszowi Garlickiemu za cały czas, który spędzili z nami na różnego rodzaju dyskusjach oraz za to, że tak chętnie podzielili się z nami swoimi wspomnieniami. Na pewno nie zapomnimy Państwa historii!

Marcin Kaczor

--

Die Begegnung "O przypominaniu i zapominaniu - Vom Erinnern und Vergessen" wird ermöglicht durch die finanzielle Unterstützung des Bündnisses für Demokratie und Toleranz, der Stiftung "Erinnerung, Verantwortung, Zukunft, des Deutsch-Polnischen Jugendwerks sowie der Doris-Wuppermann-Stiftung für soziale Demokratie.